ผ่านด่านตรวจเข้ามาจะพบกับพื้นที่สวนป่าโดยแบ่งเป็นเขต แต่ละเขตปลูกต้นไม้ต่างกันเพื่อประโยชน์ในการศึกษาหาความรู้ ได้แก่ กลุ่มพืชสมุนไพร กลุ่มพืชโภขนาการ กลุ่มไม้เศรษฐกิจ กลุ่มพืชมีพิษ พรรณไม้พุทธประวัติ พรรณไม้ในวรรณคดี พรรณไม้พระราชทานประจำจังหวัด กลุ่มไม้มงคล กลุ่มไม้ดอกยืนต้น กลุ่มไม้มงคล 9 ชนิด กลุ่มวงศ์ปาล์ม พรรณไม้เฉลิมพระเกียรติ
    สวนป่าแต่ละกลุ่มเหล่านี้ บางกลุ่มอยู่ติดกับถนน มองเห็นป้ายชื่อบอกทางเข้าไปเดินชมและศึกษาพรรณไม้ หลายกลุ่มไม่ได้อยู่ติดกับถนนแต่อยู่ลึกเข้าไป ต่อจากกลุ่มแรกที่อยู่ริมทาง

    จากนั้นขับรถเข้ามาเรื่อยๆ จะมีทางแยกเข้าชมสวนรวมพรรณไม้ 60 พรรษา มหาราชินี อยู่ด้านขวามือ เป็นไฮไลท์ที่ได้รับความนิยมของนักท่องเที่ยวมากที่สุดของภูฝอยลม แต่ตอนนี้เราจะขอตรงเข้าไปในพื้นที่อื่นๆ ก่อน จุดไฮไลท์จะใช้เวลาเดินชมนานเป็นพิเศษดังนั้นไปดูจุดอื่นๆ ก่อนดีกว่าครับ

    หากต้องการติดต่อบ้านพักให้สอบถามรายละเอียดและเข้าชมบ้านหลังต่างๆ ได้ที่ร้านสวัสดิการนี้ ด้านหลังมีอาคารเล็กๆ เป็นสถานที่ติดต่อสำหรับการกางเต็นท์ อุปกรณ์เครื่องนอนต่างๆ มีให้บริการพร้อม

    ลึกเข้าไปทางพิพิธภัณฑ์ล้านปีจะมีร้านค้าเป็นร้านเล็กๆ จำหน่ายสิ่งของเครื่องใช้จำเป็น ขนม เครื่องดื่มต่างๆ นิดหน่อย

    เส้นทางหลักภูฝอยลม เป็นเส้นแนวนอนเส้นทึบกว่าใครในแผนผังเป็นถนนเส้นเดียวที่ตรงเข้ามาตั้งแต่ด่านตรวจ ผ่านสวนป่ากลุ่มต่างๆ มายังสวนรวมพรรณไม้ 60 พรรษา มหาราชินี จากนั้นจะผ่านอาคารบริการนักท่องเที่ยว ปัจจุบันใช้ร้านสวัสดิการเป็นอาคารบริการนักท่องเที่ยวแทน ติดต่อสอบถามได้ทุกเรื่อง เส้นทึบๆ แนวนอนนี้จะตรงไปสุดที่สำนักงานโครงการเยาวชนพิทักษ์ไพร

    สถานที่เที่ยวที่น่าสนใจอื่นๆ มีทางแยกออกไป ได้แก่พิพิธภัณฑ์ล้านปี พุทธสถานภูฝอยลม ไปทางเดียวกัน

    ปัจจุบัน (มกราคม 2555) เส้นทางศึกษาธรรมชาติที่สร้างเป็นลักษณะระเบียงยื่นออกไปจากหน้าผาได้ชำรุดเป็นอย่างมาก จนไม่สามารถให้บริการนักท่องเที่ยวได้ เจ้าหน้าที่กำลังซ่อมอย่างเร่งด่วนเพื่อรองรับจำนวนนักท่องเที่ยวที่เพิ่มขึ้นอย่างมากในช่วง ธันวาคม 2554 เนื่องจากการจัดงานเทศกาลทิวลิปบานบนภูฝอยลม

    สวนรวมพรรณไม้ 60 พรรษา มหาราชินี ในวันที่เดินทางไปบันทึกภาพ (ครั้งแรก) ช่วงเดือนกรกฎาคม สวนแห่งนี้เต็มไปด้วยดอกกระเจียวทั้งสีขาวและสีชมพู ในช่วงเดือนธันวาคม ก็จะมีดอกทิวลิปบานให้ได้ชมกันในงานวันดอกทิวลิปบานที่ภูฝอยลม ส่วนช่วงอื่นๆ เราก็จะได้พบกับไม้ดอกอีกหลายชนิดผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันมาปลูกให้เราได้ชมไม่เบื่อ

    ความเป็นมาสวนรวมพรรณไม้ 60 พรรษา มหาราชินี จากการที่องค์สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงห่วงใยและสนพระทัยการอนุรักษ์พันธุ์ไม้และสัตว์ป่าของเมืองไทย จนกระทั่งมีโครงการต่างๆ ด้านการอนุรักษ์สัตว์ป่าและพันธุ์พืชไม้ป่าของเมืองไทยขึ้นหลายโครงการ เพื่อเป็นการตอบสนองพระราชปณิธานขององค์สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กระทรวงมหาดไทย จึงได้จัดสร้างสวนรวมไม้ป่าขึ้นใน ๔ ภาคของประเทศไทย เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองในวโรกาสอันเป็นมหามงคลสมัยที่สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงมีพระชนม์ ๖๐ พรรษา ในปี พ.ศ. ๒๕๓๕ โดยดำเนินการตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ ๑๗ มีนาคม ๒๕๓๕ สำหรับในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สำนักงานป่าไม้เขตอุดรธานี(เดิม) ได้คัดเลือกพื้นที่บริเวณป่าสงวนแห่งชาติ ป่าพันดอน-ปะโค พื้นที่ตำบลทับกุง อำเภอหนองแสงเป็นพื้นที่ดำเนินการซึ่งเดิมเคยถูกราษฎรบุกรุก ยึดถือ ครอบครอง เข้าไปอาศัยทำกินจนกลายเป็นป่าเสื่อมโทรมสมควรได้รับการปรับปรุงใหม่อนุรักษ์เป็นป่าต้นน้ำลำธารที่สมบูรณ์ดังเดิม

    นอกเหนือจากการเดินศึกษาธรรมชาติ ตรงนี้ยังมีบันไดเดินลงไปยังอาคารพิพิธภัณฑ์ล้านปีภูฝอยลมด้วย

    บันไดเดินขึ้นมาพุทธสถานภูฝอยลม เห็นทีแรกนึกว่าจะไม่ยาวเท่าไหร่ เดินไม่นานไม่ทันเหนื่อยก็น่าจะถึง พอเอาเข้าจริงๆ หอบตั้งแต่ยังไม่ถึงครึ่งทาง ผ่านบันไดนั้นมาได้ก็มานั่งพักตรงบันไดหน้าพุทธสถานแห่งนี้ ก่อนที่จะกราบพระพุทธรูปแล้วเดินต่อไป

    จากหน้าพุทธสถานภูฝอยลมตรงไปตามทางประมาณ 200 เมตรจะมีลานหินกว้างใหญ่ ที่น่าจะเป็นจุดชมวิวภูฝอยลมอีกแห่งหนึ่งตามที่ป้ายเขียนไว้ แต่กาลเวลาผ่านไปต้นไม้หลายต้นเติบโตขึ้นจนปิดบังทัศนียภาพไปหมด

    จากลานหินที่เดาว่าเป็นจุดชมวิว มีทางเดินลงเขาที่ค่อนข้างชันเป็นทางที่ต้องปีนป่ายหินบางช่วงเพื่อเดินลงเชิงเขาไม่ต้องย้อนกลับไปทางพุทธสถานที่เพิ่งเดินผ่านมา

    จากจุดแสดงหุ่นจำลองมนุษย์ถ้ำ มีทางเดินลงไปเรื่อยๆ จนถึงเชิงเขา มีรูปปั้นสัตว์ต่างๆ มากมาย เป็นบริเวณที่เรียกว่าพันธุ์สัตว์ป่า เพื่อให้เด็กๆ มาชมกัน รูปปั้นสัตว์เหล่านี้กระจายอยู่ในพื้นที่ป่าโปร่ง เหมือนสวนสัตว์เปิดเลยครับ

    ภูฝอยลม เป็นยอดภูเขาสูงที่มีสภาพป่าอุดมสมบูรณ์ อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าพันดอน – ปะโค อำเภอหนองแสง จังหวัดอุดรธานี สูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง ประมาณ 600 เมตร มีอากาศหนาวเย็นเกือบตลอดทั้งปี และมีความชุ่มชื้นสูงมาก และด้วยความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่าในอดีต ทำให้เกิด Lichen (รา +สาหร่าย) ชนิดหนึ่ง ซึ่งอยู่ในกลุ่ม Frutiose เรียกว่า ฝอยลม (Usnea abissinica Mot.)มีลักษณะเป็นเส้นฝอยสีเขียวปนเทา เกาะอาศัยอยู่ตามกิ่งของต้นไม้เจริญงอกงามกระจายอยู่เต็มภูเขา จนได้รับการขนานนามว่า ภูฝอยลม ต่อมาได้มีราษฎรเข้ามาจับจองบุกรุกพื้นที่เพื่อจัดตั้งหมู่บ้านหลายหมู่บ้าน จึงทำให้สภาพป่าเริ่มเสื่อมโทรม ทำให้จำนวนฝอยลมลดน้อยลง จนแทบจะสูญพันธุ์ และในระหว่างปี 2528 – 2532 ท่านผู้ว่าราชการจังหวัดอุดรธานี ในขณะนั้น (นายสายสิทธิ์ พรแก้ว และ นายจรวย ยิ่งสวัสดิ์) ได้เคลื่อนย้ายราษฎรเหล่านั้นออกจากพื้นที่ป่าโดยจัดให้อยู่ในพื้นที่ใหม่ ซึ่งไม่ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ

    ปี 2533 สำนักงานป่าไม้เขตอุดรธานี โดย นายมานิตย์ เอี่ยมสรรพางค์ ป่าไม้เขตอุดรธานี และ นายสนั่น ศิริวัฒนกาญจน์ ผู้ช่วยป่าไม้เขตอุดรธานี ในขณะนั้น ได้ริเริ่ม โครงการเยาวชนพิทักษ์ไพร ทำการฝึกอบรมเยาวชนเกี่ยวกับการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ โดยใช้ชื่อย่อว่า ย.พ.พ. เพื่อปลูกฝังทัศนคติ ให้คนรุ่นใหม่ได้หันมาสนใจและเห็นความสำคัญของการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ

    ภาพจิตรกรรมที่เห็นในภาพบน เวลาเข้าไปถ่ายรูปต้องแหงนถ่ายภาพที่ออกมาจริงๆ แล้วเป็นภาพกลับหัวเพราะเรายืนอยู่ขอบนอก แล้วถ่ายเข้าไปจุดศูนย์กลางของอาคาร แต่เพื่อให้ชมกันแบบไม่ลำบากมากเกินไปผมเลยกลับภาพให้หัวตั้งขึ้นตามเดิม

    สิ่งที่โดดเด่นอีกสิ่งหนึ่งคือรูปเทพพนม เป็นงานปูนปั้น อยู่รอบๆ กำแพงลานประทักษินที่ฐานพระองค์ใหญ่ ทัวร์ออนไทยก็ขอถือโอกาสนี้ในการประชาสัมพันธ์ เชิญชวนกันไปทำบุญที่วัดภูทองเทพนิมิต อ.หนองแสง อุดรธานี